“บ่อเกลือโบราณ กว่าพันปี” ที่ผลิตเกลือสินเธาว์ ให้กับคนบนดอย มาจนถึง ทุกวันนี้ ณ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน

บ้านบ่อเกลือโบราณ ไกลสุดที่น่าน อ.บ่อเกลือ จ.น่าน มีจริงๆ ตามชื่อของอาชีพ ที่สร้างสมมานานนับพันปี ด้วยการมีมรดกทางธรรมชาติ สายน้ำบาดาลที่ใส แต่มีความเค็ม แต่ต่างจากทั่วไป อีกทั้งเป็นสายน้ำที่ไม่เคยเหือดแห้งตลอดระยะเวลานับพันปี
บ้านบ่อเกลือ จึงมีอาชีพผลิตทำเกลือสินเธาว์ เป็นหลักให้กับเส้นทาง สายไหมบนดอยไกลสุดขอบฟ้า ซึ่งแต่ก่อนจะใช้ม้า ใช้ลา ในการขนส่งเป็นคาราวานในการทำมาค้าขาย
ความเข้าใจที่ ผีปู่ ย่า ตา ยาย สืบทิ้งไว้เป็นมรดก ที่ให้วิชาต้มเกลือ ด้วยกระทะใบบัว(เขื่องๆ) ด้วยฟืนไม้ที่เหลือในธรรมชาติ สุมทั้งวัน จดเช้า เที่ยง บ่าย ทั้งวันทั้งและคืน เพือให้ได้เกลือส่งเป็นสินค้า ทำสืบทอดกันมาทั้งหมู่บ้าน ซึ่งในปัจจุบัน จะมี สายน้ำหรือ บอ อยู่ 2 บ่อ จำนวน ผุ้ผลิต ถึงปัจจุบัน ก็สามสิบกว่าหลังคาเรือน ในการต้มน้ำเกลือโบราณ
เรื่องเล่าดูเหมือนจะเรียบๆ วิถีชีวิต ก็เนิบๆ แต่ในแววตาของพวกเค้า ออกจะมีความสุขไม่เร่งรีบ ไม่แข่งขันมีบทสนทนาที่ตรงไปตรงมา แม้นว่า ปัจจุบัน เกลือที่นี้ถูกพัฒนาต่อยอด ไปทำเครื่องสำอาง สบู่ ครีบ น้ำยา ทำความสะอาด หรือประเทืองความสวยงาม นอกเหนือจากนำไปปรุงเป็นอาหาร
ความประทับใจ และคุ้มค่าการเดินทาง ก็คือเรื่องเล่าและความมีน้ำใจของชาวบ่อเกลือ ในแต่ละบ้านจะเปิดให้ดูกรรมวิธีการผลิต
โดยเปิดเผยกันทุกบ้าน เพราะคนที่นี้ บอกว่ารู้แล้ว ทำเป็นแต่จะยอมขนน้ำเกลือ กลับไปต้มที่บ้านหรือ มาเที่ยวก็ซื้อเกลือไปเป็นที่ระลึก
ง่ายกว่า นะ

…..

บ่อเกลือสินเธาว์

“บ่อเกลือ” อำเภอหนึ่งในจังหวัดน่านที่มีเรื่องราวและความน่าสนใจมากมายเสียจนเราต้องตั้งหน้าขับรถผ่านเส้นทางเลี้ยวลดคดเคี้ยวจากอำเภอเมืองมากว่า 80 กิโลเมตร เพียงเพราะอยากจะเห็นบ่อน้ำเกลือกลางหมู่บ้านที่ใช้ผลิต “เกลือสินเธาว์” เกลือภูเขาที่มีเพียงแห่งเดียวในโลกเท่านั้น

เดิมทีบ่อเกลือมีชื่อว่า “เมืองบ่อ” ซึ่งก็น่าจะหมายถึงบ่อน้ำเกลือสินเธาว์นี่แหละ มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่า ในอดีตกาลเมืองบ่อแห่งนี้เป็นชุมชนขนาดใหญ่และภายในพื้นที่รอบๆ นี้เคยมีบ่อน้ำเกลือสินเธาว์มากถึง 9 บ่อด้วยกัน แต่ก่อนที่จะมีชุมชนมาอาศัยอยู่นั้น บริเวณนี้เคยเป็นป่าทึบมาก่อนจนมีนายพรานผู้หนึ่งผ่านมาเห็นเหล่าสัตว์ทั้งหลายมากินน้ำกันที่นี่ พอได้ชิมดูจึงรู้ว่าน้ำมีรสเค็ม ความได้ล่วงรู้ไปถึงหูของเจ้าหลวงภูคาและเจ้าหลวงบ่อ จึงได้เกิดการแข่งขันพุ่งสะเน้า (หอก) เพื่อครอบครองบ่อน้ำเกลือ เจ้าหลวงภูคาพุ่งหอกออกไปทางทิศตะวันตกของลำน้ำมาง ส่วนเจ้าหลวงบ่อพุ่งหอกไปทางทิศตะวันออกของแม่น้ำมาง ซึ่งทั้งสองจุดที่หอกพุ่งไปถึงนั้น ชาวบ้านที่มาชมการแข่งขันก็ได้นำหินมากองไว้และตั้งเป็นโรงหอทำพิธีระลึกตอบแทนบุญคุณเจ้าหลวงทั้งสองทุกปี ชาวบ้านเชื่อกันว่าบ่อน้ำเกลือแต่ละบ่อนั้นมี “เจ้าซางคำ” คอยปกปักรักษาอยู่ ดังนั้นทุกวันแรม 9 ค่ำ เดือน 5 ชาวบ้านบ่อหลวงจะทำพิธีบวงสรวงเจ้าหลวงบ่อเรียกว่า “พิธีแก้ม” จะมีการเลี้ยงเจ้าหรือเลี้ยงผี เพื่อขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ได้ปกป้องคุ้มครองและให้เกลือแก่พวกเขาใช้ทำมาหากินมาตลอดระยะเวลา 1 ปี รวมถึงในช่วงเข้าพรรษาที่ทางหมู่บ้านจะปิดไม่ให้บุคคลภายนอกเข้าออกด้วยยานพาหนะทุกชนิดด้วยเช่นกัน

เบอร์ติดต่อ : ที่ว่าการอำเภอบ่อเกลือ 054-778-062
ช่วงเวลาแนะนำ : การต้มเกลือมีให้ชมกันตลอดทั้งปี ยกเว้นช่วงเข้าพรรษา

สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดน่าน

#Photo By : Thaweechai Jaowattana