ครม.ไฟเขียว วธ.เสนอ “โนรา” ขึ้นบัญชีมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อองค์การยูเนสโก เข้าสู่รอบพิจารณาปี 63 เผยคณะโนราอาชีพในไทยมี 387 คณะ พบสืบทอดจากโนรา 5 สายตระกูลภาคใต้
วันนี้ (12 มี.ค.) นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รมว.วัฒนธรรม กล่าวภายหลังประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) ว่า ที่ประชุม ครม.เห็นชอบเอกสารนำเสนอ “โนรา” ภายใต้ชื่อ Nora, Dance Drama in Southern Thailand ขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อองค์การยูเนสโก และ ครม.เห็นชอบให้ อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ในฐานะเลขานุการคณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เป็นผู้ลงนามในเอกสารนำเสนอโนราในฐานะตัวแทนประเทศไทย เพื่อขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ฯ เนื่องจากตามอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้กำหนดให้รัฐภาคีนำเสนอรายการมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ภายในเดือนมีนาคมทุกปี และจะใช้เวลาพิจารณารายการอย่างน้อย 1 ปี และต้องนำเสนอต่อคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลในการประชุมสมัชชาสมัยสามัญ โดยปี 2562 คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลกำหนดประชุมสมัชชาสมัยสามัญครั้งที่ 14 วันที่ 9-14 ธ.ค. 2562 ณ กรุงโบโกตา สาธารณรัฐโคลอมเบีย
ทั้งนี้ ไทยเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. 2559 โดย “โขน” เป็นรายการแรกของไทยที่ได้รับการประกาศให้ขึ้นบัญชีเมื่อวันที่ 29 พ.ย.2561 ส่วน “นวดไทย” อยู่ในขั้นตอนการพิจารณาเพื่อขึ้นบัญชีภายในปี 2562 ส่วน “โนรา” จะเข้าสู่การพิจารณาขึ้นบัญชีในรอบปี 2563
ส่วนเหตุผลที่เสนอ โนรา เป็นศิลปะการแสดงการร่ายรำที่มีชีวิตงดงาม ขับร้องโดยใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ ดนตรีประกอบจังหวะที่เร้าใจ เครื่องแต่งกายที่วิจิตรประณีต มีรากสืบทอดมาจากความเชื่อและพิธีกรรมของชุมชนในภาคใต้ ซึ่งผู้สืบเชื้อสายโนราจะรวมตัวกันเพื่อบวงสรวง เซ่นไหว้ครูหมอโนรา หรือบรรพบุรุษ และเพื่อขจัดปัดเป่าวิญญาณชั่วร้าย พิธีกรรมโนรานั้นเป็นการเชื่อมต่อชุมชนกับบรรพบุรุษ และสืบทอดโนรารุ่นใหม่รวมถึงรักษาความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับบุคคลและชุมชนและช่วยอำนวยอวยพรให้แก่ผู้เข้าร่วมพิธี
ในปัจจุบันพบว่าโนรามีการสืบทอดศิลปะการแสดงจากรุ่นสู่รุ่นผ่านสายตระกูลโนรา ชุมชน วัดและพัฒนาเข้าสู่หลักสูตรการเรียนการสอนของสถานศึกษาระดับต่างๆ จากข้อมูลของนักวิชาการพบว่า มีสายตระกูลหลัก 5 สายที่สืบทอดโนราในพื้นที่ภาคใต้ของไทย 1.สายโนราพุ่มเทวา 2.สายโนราแปลก ท่าแค 3.สายโนราแป้น เครื่องงาม 4.สายโนราเติม-วิน-วาด และ 5.สายโนรายก ทะเลน้อย โดยสายตระกูลโนราทั้ง 5 สายสืบทอดความรู้และทักษะมาจาก 12 สายตระกูลในอดีตและจากการสำรวจพบว่า คณะโนราอาชีพในประเทศไทยมี 387 คณะ โดย 278 คณะหรือประมาณ 70% อยู่ใน 4 จังหวัดบริเวณรอบลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ซึ่งเป็นศูนย์กลางขนบประเพณีโนรา นอกจากนั้น ยังมีกลุ่มคณะนักแสดงสมัครเล่นและคณะเยาวชนโนรากระจายอยู่ทั่วไปตามสถานศึกษาต่างๆ ในจังหวัดทางภาคใต้
ทั้งนี้ คุณสมบัติของโนรา ได้ตรงตามหลักเกณฑ์การพิจารณาของยูเนสโกในข้อต่างๆ อาทิ ข้อที่ 1.สอดคล้องกับลักษณะของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมตามที่นิยามไว้ในมาตรา 2 อนุสัญญาฯ เนื่องจากโนราเป็น การแสดงออกทางมุขปาฐะ ศิลปะการแสดง การปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม งานเทศกาล และงานช่างฝีมือดั้งเดิม โดยเป็นศิลปะการแสดงที่ทุกเพศ ทุกวัย สามารถเข้าฝึกทักษะการแสดงได้ โดยมีการไหว้ครูเป็นขนบจารีตที่สำคัญ ข้อที่ 2 การขึ้นบัญชีเรื่องที่นำเสนอเป็นคุณประโยชน์และส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ อันแสดงถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมอย่างกว้างขวางทั่วโลกทั้งยังสะท้อนถึงความสามารถในการสร้างสรรค์ของมนุษย์ ระดับท้องถิ่น ระดับชาติ และนานาชาติ รับรู้ถึงความมีอยู่ของโนราท่ามกลางมรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรม ซึ่งมีความหลากหลายและร่วมชื่นชมในภูมิปัญญาการสร้างสรรค์ของมนุษย์ที่ได้ปฏิบัติและแสดงออกมาเพื่อตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมของตน และช่วยให้ผู้คนในภูมิภาคต่างๆ ได้เข้ามาใกล้ชิดและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจในมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่มีความคล้ายคลึงและแตกต่างระหว่างกันมากขึ้น เป็นต้น
ขอบคุณที่มา // https://mgronline.com/qol/detail/9620000024814
